Η κάνναβη sativa είναι η φυσική πηγή κανναβινοειδών. Είναι ένα δίοικο φυτό που έχει ξεχωριστά δείγματα με αρσενικά και θηλυκά άνθη. Η κάνναβη είναι αρκετά ανεπιτήδευτη ώστε να καλλιεργείται σε βιομηχανική κλίμακα. Από καιρό αποτελεί πηγή υλικού για υφάσματα και σχοινιά: τα περίφημα σχοινιά κάνναβης κατασκευάστηκαν από ίνες κάνναβης. Επίσης, διάφορα μέρη της κάνναβης χρησιμοποιούνταν ως καλλυντικά προϊόντα και ως ζωοτροφές. Οι ψυχοδραστικές ιδιότητες της κάνναβης ήταν επίσης γνωστές στους ανθρώπους, αλλά σπάνια χρησιμοποιούνταν με αυτόν τον τρόπο. Η βιομηχανική εκμετάλλευση της κάνναβης περιορίστηκε σοβαρά το 1961 λόγω της έναρξης ισχύος της "Ενιαίας Σύμβασης για τα ναρκωτικά". Παρά το γεγονός ότι πολλές χώρες έχουν ψηφίσει νόμους που απαγορεύουν τη χρήση παραγώγων της κάνναβης, σήμερα, χρησιμοποιείται ως ναρκωτικό από 130-230 εκατομμύρια ανθρώπους.
Οι ψυχοδραστικές επιδράσεις της κάνναβης οφείλονται στα κανναβινοειδή - μια ομάδα τερπενφαινολικών ενώσεων φυτικής προέλευσης. Είναι γνωστά δεκάδες κανναβινοειδή, αλλά η Δ9-τετραϋδροκανναβιόλη είναι το πιο ισχυρό από πλευράς ψυχοδραστικών επιδράσεων. Άλλα μέλη της οικογένειας των κανναβινοειδών τις έχουν σε μικρότερο βαθμό. Τα κανναβινοειδή σχηματίζονται στα φυτά με δύο τρόπους. Το μονοπάτι των πολυκετιδίων περιλαμβάνει τη σύνθεσή τους από το ολιβετολικό οξύ. Η δεύτερη οδός είναι πιο σύνθετη: βασίζεται στην παραγωγή διφωσφορικής γερανύλης και ακολουθείται από τη σύνθεση μονοτερπενίων. Αναρωτιέστε γιατί η κάνναβη χρειάζεται αυτή την ομάδα ουσιών καθόλου; Πιθανότατα, όπως και στην περίπτωση της νικοτίνης, τα κανναβινοειδή αποτελούν προστατευτικό παράγοντα έναντι των εντόμων. Δεν είναι απολύτως σαφές, αν έχουν άμεση επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα των εντόμων ή τα επηρεάζουν με κάποιον άλλο τρόπο, αλλά η αποτελεσματικότητά τους σε αυτόν τον ρόλο δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
Σε πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Μοριακής Ιατρικής της Λισαβόνας, μαζί με ερευνητές από το βρετανικό Πανεπιστήμιο Lancaster, αναφέρεται ότι η μακροχρόνια χρήση κάνναβης επιδεινώνει τη μνήμη. Το συμπέρασμα αυτό υποστηρίχθηκε ότι ισχύει τόσο σε άτομα που τη χρησιμοποιούν για ψυχαγωγικούς λόγους όσο και σε άτομα που λαμβάνουν φάρμακα που περιέχουν κάνναβη για τη θεραπεία ορισμένων μορφών επιληψίας, χρόνιου πόνου και σκλήρυνσης κατά πλάκας. Το Πανεπιστήμιο του Lancaster μελέτησε την επίδραση ενός συγκεκριμένου φαρμάκου που ονομάζεται WIN-55,212 και διαπίστωσε σοβαρές διαταραχές της μνήμης σε εκείνα τα πειραματόζωα. Ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιας χρήσης κατά τη διάρκεια ηθολογικού πειράματος, τα ποντίκια δεν μπορούσαν να διακρίνουν μεταξύ ενός οικείου και ενός νέου αντικειμένου. Μεταξύ άλλων, κατά τη διάρκεια λειτουργικών μελετών του εγκεφάλου των ζώων, απεικονίστηκαν ορισμένες διαταραχές σε ορισμένες περιοχές που εμπλέκονται στη μνήμη και τη μάθηση. Όλα αυτά, στην πραγματικότητα, υποκρύπτουν αρνητικές επιδράσεις της κάνναβης στη διαδικασία της απομνημόνευσης.
Πίσω στο 2012, ερευνητές με επικεφαλής τον Abush απέδειξαν ότι η μακροχρόνια χρήση κάνναβης είχε στατιστικά σημαντική συσχέτιση με γνωστική δυσλειτουργία και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων ψυχικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένου ενός φάσματος σχιζοφρενικών διαταραχών. Σε ζωικά μοντέλα, αποκαλύφθηκε ότι οι αρνητικές επιδράσεις των κανναβινοειδών στη μάθηση και τη μνήμη σχετίζονταν με τη δυσλειτουργία της μακροχρόνιας ενδυνάμωσης της συναπτικής μετάδοσης. Επίσης, με μειωμένη τροποποίηση των νευρικών ταλαντώσεων που μοντελοποιούνται από γκαμπαεργικούς ενδονευρώνες και με αλλαγή της δραστηριότητας στις μονοαμινεργικές και χολινεργικές οδούς του ιπποκάμπου, οι οποίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πλαστικότητα και σε άλλες σημαντικές διαδικασίες.
Οι επιστήμονες προσπαθούσαν εδώ και πολύ καιρό να βρουν τον στόχο της δράσης των κανναβινοειδών. Αυτό έγινε το 1988, όταν περιγράφηκε ο πρώτος τύπος υποδοχέων κανναβινοειδών(CB1-υποδοχείς). Το 1993 αποκαλύφθηκε και ο δεύτερος τύπος υποδοχέων (CB2-υποδοχείς). Οι υποδοχείς CB1 βρίσκονται στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η ενεργοποίηση και ο αποκλεισμός των CB1 επηρεάζουν τις διαδικασίες μνήμης, τη νευροπροστασία, τη νοσηρότητα. Εκτός από τον εγκέφαλο, βρίσκονται στο ήπαρ, το μυοκάρδιο, τους νεφρούς, το γαστρεντερικό σύστημα, τους πνεύμονες, καθώς και στην ενδοθηλιακή επένδυση και το μυϊκό τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων. Το CB2 αντιπροσωπεύεται ευρέως στα ανοσοποιητικά και ενδοθηλιακά κύτταρα. Τα συνθετικά κανναβινοειδή, τα οποία αποτελούν μέρος των μιγμάτων καπνίσματος, διεγείρουν κυρίως τους CB1-υποδοχείς, γι' αυτό και οι ουσίες αυτές αλλάζουν την ψυχική κατάσταση του ατόμου.
Οι υποδοχείς CB1 και CB2 είναι κατά 44% πανομοιότυποι ως προς την αλληλουχία των αμινοξέων τους. Και οι δύο τύποι υποδοχέων ανήκουν στην κατηγορία των υποδοχέων που συνδέονται με πρωτεΐνες G. Τώρα οι επιστήμονες γνωρίζουν την εξαιρετικά ακριβή κρυσταλλική δομή του υποδοχέα των κανναβινοειδών. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια κατέστη δυνατό να κατανοήσουμε πώς οι υποδοχείς αλλάζουν κατά την αλληλεπίδραση με την THC και με ένα άλλο κανναβινοειδές - την εξαϋδροκανναβιόλη. Είναι ενδιαφέρον ότι, με τη χρήση φαρμακολογικών μεθόδων, είναι δυνατόν να μπλοκαριστούν οι υποδοχείς CB1 και CB2 ξεχωριστά, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι δυνατόν να διεγερθούν ξεχωριστά. Τίθεται το ερώτημα: γιατί έχουμε υποδοχείς για την κάνναβη στο σώμα μας καθόλου; Ένα χρόνο πριν από την περιγραφή του δεύτερου τύπου υποδοχέων, το περιοδικό Science δημοσίευσε μια εργασία όπου ένα άλλο μέρος του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος - η ανδαμίδη - αποτελούσε αντικείμενο εξέτασης. Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα μόριο που παράγεται στον ανθρώπινο οργανισμό και δρα στους ίδιους υποδοχείς που δρουν τα κανναβινοειδή. Εκτός από την ανδαμίδη, στα ενδογενή κανναβινοειδή περιλαμβάνεται και η 2-αραχιδονεοϋλογλυκερίνη. Οι υποδοχείς CB1 βρίσκονται στους νευρώνες του εγκεφαλικού φλοιού, των βασικών γαγγλίων, της παρεγκεφαλίδας και του ιππόκαμπου. Η λειτουργία αυτών των υποδοχέων είναι να μειώνουν την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών - GABA ή γλουταμινικού.
Παρά τον περιορισμό στην εφαρμογή, η μαριχουάνα και οι απομονωμένες ουσίες της κάνναβης βρήκαν χρήση στην ιατρική. Η καλλιέργεια κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς και η παραγωγή φαρμάκων από κάνναβη ρυθμίζονται αυστηρά από την κυβέρνηση. Είναι απίθανο οποιαδήποτε επιστημονική έρευνα σε αυτό το σημείο να μπορεί να θεωρηθεί ως επιχείρημα υπέρ της νομιμοποίησης της μαριχουάνας και της ασφάλειάς της. Όταν πρόκειται για την κάνναβη και την εφαρμογή της στην ιατρική, έρχεται στο μυαλό ένα άλλο παράδειγμα "φυσικού" φαρμάκου - η πενικιλίνη. Η εφεύρεση της πενικιλλίνης οφείλεται στο γεγονός ότι ένας συγκεκριμένος τύπος μούχλας κατέστειλε την ανάπτυξη βακτηρίων στο εργαστήριο. Ο βραβευμένος με Νόμπελ Αλεξάντερ Φλέμινγκ, ο οποίος έκανε αυτή την ανακάλυψη, σχεδίασε αργότερα να απομονώσει τη δραστική ουσία, να τη συνθέσει σε βιομηχανική κλίμακα και να τη χρησιμοποιήσει ως φάρμακο. Η κατάσταση με την κάνναβη και τα κανναβινοειδή είναι παρόμοια: γιατί να κάνεις τους ανθρώπους να καπνίζουν μαριχουάνα, όταν μπορείς να προσδιορίσεις τη δραστική ουσία, να τη συνθέσεις ή να την απομονώσεις από τα φυτά και να τη χρησιμοποιήσεις για τη θεραπεία ασθενειών; Η ιατρική εφαρμογή των κανναβινοειδών μοιάζει με το πώς άρχισε να χρησιμοποιείται η αρτεμισινίνη που απομονώθηκε από την ετήσια αψιθιά για τη θεραπεία της ελονοσίας. Ο Κινέζος ερευνητής Yu Tu έλαβε το βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής το 2015 για την ανακάλυψη αυτή.
Στη μετα-ανάλυση του 2013 διαπιστώθηκε ότι η χρήση THC και της ίδιας της μαριχουάνας αύξησε την όρεξη των ασθενών αυτής της ομάδας και συνέβαλε στην αύξηση του σωματικού βάρους. Σε παλαιότερες εργασίες, η δροναβινόλη (συνθετικό ανάλογο της THC) συγκρίθηκε ως προς την αποτελεσματικότητα με την οξική μεγεστρόλη όσον αφορά την αύξηση του σωματικού βάρους σε ασθενείς με καχεξία από καρκίνο. Αποδείχθηκε ότι η μεγεστρόλη ξεπερνά τον ανταγωνιστή της σε αυτό το έργο. Μια άλλη κατεύθυνση εφαρμογής των κανναβινοειδών είναι η θεραπεία της ναυτίας και του εμέτου σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία για ογκολογικές παθήσεις. Η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την αντίδραση στον εμετό (area postrema) είναι πλούσια σε υποδοχείς CB1. Οι ίδιοι υποδοχείς υπάρχουν σε μεγάλο αριθμό στον πυρήνα της μονήρους οδού και στους πυρήνες του πνευμονογαστρικού νεύρου, οι οποίοι επίσης εμπλέκονται στις διαδικασίες της ναυτίας και του εμέτου. Η διέγερση των υποδοχέων κανναβινοειδών σε αυτές τις νευρικές δομές οδηγεί σε μείωση του αισθήματος ναυτίας και παύση του εμέτου. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα κανναβινοειδή αντιμετωπίζουν τη ναυτία και τον έμετο που προκαλούνται από τη χημειοθεραπεία καλύτερα από τα νευροληπτικά, αλλά εξακολουθούν να αποτελούν χειρότερη επιλογή από την ονδανσετρόνη. Συνήθως, τα κανναβινοειδή δεν αποτελούν φάρμακα πρώτης γραμμής και χρησιμοποιούνται όταν άλλες μέθοδοι θεραπείας είναι αναποτελεσματικές.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα κανναβινοειδή έχουν τη δυνατότητα να είναι αντικαρκινικά φάρμακα. Έχει συγκεντρωθεί μεγάλος αριθμός εργαστηριακών δεδομένων σχετικά με τη διέγερση των υποδοχέων κανναβινοειδών που οδηγεί στο θάνατο των καρκινικών κυττάρων. Παρόμοιες μελέτες έχουν διεξαχθεί για τον καρκίνο του μαστού, του προστάτη, του πνεύμονα και του παγκρέατος. Αυτοί οι τύποι όγκων είναι ευρέως διαδεδομένοι στον πληθυσμό και δίνουν υψηλά ποσοστά θνησιμότητας και οι υπάρχουσες μέθοδοι θεραπείας συχνά δεν δίνουν ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Εάν μπορέσουμε να βρούμε έναν τρόπο να διεγείρουμε τους υποδοχείς κανναβινοειδών των καρκινικών κυττάρων χωρίς να εμπλέκονται οι υποδοχείς του κεντρικού νευρικού συστήματος, τότε θα έχουμε στα χέρια μας ένα καλό φάρμακο για τη θεραπεία του καρκίνου. Εκτός από την εφαρμογή των κανναβινοειδών στη θεραπεία του καρκίνου και του AIDS, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τη σπαστικότητα καλύτερα από το εικονικό φάρμακο (αλλά η διαφορά δεν είναι πολύ μεγάλη). Επιπλέον, είναι αρκετά χρήσιμα κατά του νευροπαθητικού πόνου διαφόρων προελεύσεων, το οποίο είναι ένα ακόμη από τα οφέλη τους.
Ορισμένα φάρμακα που βασίζονται στα κανναβινοειδή .
Οι ψυχοδραστικές επιδράσεις της κάνναβης οφείλονται στα κανναβινοειδή - μια ομάδα τερπενφαινολικών ενώσεων φυτικής προέλευσης. Είναι γνωστά δεκάδες κανναβινοειδή, αλλά η Δ9-τετραϋδροκανναβιόλη είναι το πιο ισχυρό από πλευράς ψυχοδραστικών επιδράσεων. Άλλα μέλη της οικογένειας των κανναβινοειδών τις έχουν σε μικρότερο βαθμό. Τα κανναβινοειδή σχηματίζονται στα φυτά με δύο τρόπους. Το μονοπάτι των πολυκετιδίων περιλαμβάνει τη σύνθεσή τους από το ολιβετολικό οξύ. Η δεύτερη οδός είναι πιο σύνθετη: βασίζεται στην παραγωγή διφωσφορικής γερανύλης και ακολουθείται από τη σύνθεση μονοτερπενίων. Αναρωτιέστε γιατί η κάνναβη χρειάζεται αυτή την ομάδα ουσιών καθόλου; Πιθανότατα, όπως και στην περίπτωση της νικοτίνης, τα κανναβινοειδή αποτελούν προστατευτικό παράγοντα έναντι των εντόμων. Δεν είναι απολύτως σαφές, αν έχουν άμεση επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα των εντόμων ή τα επηρεάζουν με κάποιον άλλο τρόπο, αλλά η αποτελεσματικότητά τους σε αυτόν τον ρόλο δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
Σε πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Μοριακής Ιατρικής της Λισαβόνας, μαζί με ερευνητές από το βρετανικό Πανεπιστήμιο Lancaster, αναφέρεται ότι η μακροχρόνια χρήση κάνναβης επιδεινώνει τη μνήμη. Το συμπέρασμα αυτό υποστηρίχθηκε ότι ισχύει τόσο σε άτομα που τη χρησιμοποιούν για ψυχαγωγικούς λόγους όσο και σε άτομα που λαμβάνουν φάρμακα που περιέχουν κάνναβη για τη θεραπεία ορισμένων μορφών επιληψίας, χρόνιου πόνου και σκλήρυνσης κατά πλάκας. Το Πανεπιστήμιο του Lancaster μελέτησε την επίδραση ενός συγκεκριμένου φαρμάκου που ονομάζεται WIN-55,212 και διαπίστωσε σοβαρές διαταραχές της μνήμης σε εκείνα τα πειραματόζωα. Ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιας χρήσης κατά τη διάρκεια ηθολογικού πειράματος, τα ποντίκια δεν μπορούσαν να διακρίνουν μεταξύ ενός οικείου και ενός νέου αντικειμένου. Μεταξύ άλλων, κατά τη διάρκεια λειτουργικών μελετών του εγκεφάλου των ζώων, απεικονίστηκαν ορισμένες διαταραχές σε ορισμένες περιοχές που εμπλέκονται στη μνήμη και τη μάθηση. Όλα αυτά, στην πραγματικότητα, υποκρύπτουν αρνητικές επιδράσεις της κάνναβης στη διαδικασία της απομνημόνευσης.
Πίσω στο 2012, ερευνητές με επικεφαλής τον Abush απέδειξαν ότι η μακροχρόνια χρήση κάνναβης είχε στατιστικά σημαντική συσχέτιση με γνωστική δυσλειτουργία και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων ψυχικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένου ενός φάσματος σχιζοφρενικών διαταραχών. Σε ζωικά μοντέλα, αποκαλύφθηκε ότι οι αρνητικές επιδράσεις των κανναβινοειδών στη μάθηση και τη μνήμη σχετίζονταν με τη δυσλειτουργία της μακροχρόνιας ενδυνάμωσης της συναπτικής μετάδοσης. Επίσης, με μειωμένη τροποποίηση των νευρικών ταλαντώσεων που μοντελοποιούνται από γκαμπαεργικούς ενδονευρώνες και με αλλαγή της δραστηριότητας στις μονοαμινεργικές και χολινεργικές οδούς του ιπποκάμπου, οι οποίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πλαστικότητα και σε άλλες σημαντικές διαδικασίες.
Οι επιστήμονες προσπαθούσαν εδώ και πολύ καιρό να βρουν τον στόχο της δράσης των κανναβινοειδών. Αυτό έγινε το 1988, όταν περιγράφηκε ο πρώτος τύπος υποδοχέων κανναβινοειδών(CB1-υποδοχείς). Το 1993 αποκαλύφθηκε και ο δεύτερος τύπος υποδοχέων (CB2-υποδοχείς). Οι υποδοχείς CB1 βρίσκονται στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η ενεργοποίηση και ο αποκλεισμός των CB1 επηρεάζουν τις διαδικασίες μνήμης, τη νευροπροστασία, τη νοσηρότητα. Εκτός από τον εγκέφαλο, βρίσκονται στο ήπαρ, το μυοκάρδιο, τους νεφρούς, το γαστρεντερικό σύστημα, τους πνεύμονες, καθώς και στην ενδοθηλιακή επένδυση και το μυϊκό τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων. Το CB2 αντιπροσωπεύεται ευρέως στα ανοσοποιητικά και ενδοθηλιακά κύτταρα. Τα συνθετικά κανναβινοειδή, τα οποία αποτελούν μέρος των μιγμάτων καπνίσματος, διεγείρουν κυρίως τους CB1-υποδοχείς, γι' αυτό και οι ουσίες αυτές αλλάζουν την ψυχική κατάσταση του ατόμου.
Οι υποδοχείς CB1 και CB2 είναι κατά 44% πανομοιότυποι ως προς την αλληλουχία των αμινοξέων τους. Και οι δύο τύποι υποδοχέων ανήκουν στην κατηγορία των υποδοχέων που συνδέονται με πρωτεΐνες G. Τώρα οι επιστήμονες γνωρίζουν την εξαιρετικά ακριβή κρυσταλλική δομή του υποδοχέα των κανναβινοειδών. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια κατέστη δυνατό να κατανοήσουμε πώς οι υποδοχείς αλλάζουν κατά την αλληλεπίδραση με την THC και με ένα άλλο κανναβινοειδές - την εξαϋδροκανναβιόλη. Είναι ενδιαφέρον ότι, με τη χρήση φαρμακολογικών μεθόδων, είναι δυνατόν να μπλοκαριστούν οι υποδοχείς CB1 και CB2 ξεχωριστά, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι δυνατόν να διεγερθούν ξεχωριστά. Τίθεται το ερώτημα: γιατί έχουμε υποδοχείς για την κάνναβη στο σώμα μας καθόλου; Ένα χρόνο πριν από την περιγραφή του δεύτερου τύπου υποδοχέων, το περιοδικό Science δημοσίευσε μια εργασία όπου ένα άλλο μέρος του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος - η ανδαμίδη - αποτελούσε αντικείμενο εξέτασης. Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα μόριο που παράγεται στον ανθρώπινο οργανισμό και δρα στους ίδιους υποδοχείς που δρουν τα κανναβινοειδή. Εκτός από την ανδαμίδη, στα ενδογενή κανναβινοειδή περιλαμβάνεται και η 2-αραχιδονεοϋλογλυκερίνη. Οι υποδοχείς CB1 βρίσκονται στους νευρώνες του εγκεφαλικού φλοιού, των βασικών γαγγλίων, της παρεγκεφαλίδας και του ιππόκαμπου. Η λειτουργία αυτών των υποδοχέων είναι να μειώνουν την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών - GABA ή γλουταμινικού.
Παρά τον περιορισμό στην εφαρμογή, η μαριχουάνα και οι απομονωμένες ουσίες της κάνναβης βρήκαν χρήση στην ιατρική. Η καλλιέργεια κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς και η παραγωγή φαρμάκων από κάνναβη ρυθμίζονται αυστηρά από την κυβέρνηση. Είναι απίθανο οποιαδήποτε επιστημονική έρευνα σε αυτό το σημείο να μπορεί να θεωρηθεί ως επιχείρημα υπέρ της νομιμοποίησης της μαριχουάνας και της ασφάλειάς της. Όταν πρόκειται για την κάνναβη και την εφαρμογή της στην ιατρική, έρχεται στο μυαλό ένα άλλο παράδειγμα "φυσικού" φαρμάκου - η πενικιλίνη. Η εφεύρεση της πενικιλλίνης οφείλεται στο γεγονός ότι ένας συγκεκριμένος τύπος μούχλας κατέστειλε την ανάπτυξη βακτηρίων στο εργαστήριο. Ο βραβευμένος με Νόμπελ Αλεξάντερ Φλέμινγκ, ο οποίος έκανε αυτή την ανακάλυψη, σχεδίασε αργότερα να απομονώσει τη δραστική ουσία, να τη συνθέσει σε βιομηχανική κλίμακα και να τη χρησιμοποιήσει ως φάρμακο. Η κατάσταση με την κάνναβη και τα κανναβινοειδή είναι παρόμοια: γιατί να κάνεις τους ανθρώπους να καπνίζουν μαριχουάνα, όταν μπορείς να προσδιορίσεις τη δραστική ουσία, να τη συνθέσεις ή να την απομονώσεις από τα φυτά και να τη χρησιμοποιήσεις για τη θεραπεία ασθενειών; Η ιατρική εφαρμογή των κανναβινοειδών μοιάζει με το πώς άρχισε να χρησιμοποιείται η αρτεμισινίνη που απομονώθηκε από την ετήσια αψιθιά για τη θεραπεία της ελονοσίας. Ο Κινέζος ερευνητής Yu Tu έλαβε το βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής το 2015 για την ανακάλυψη αυτή.
Στη μετα-ανάλυση του 2013 διαπιστώθηκε ότι η χρήση THC και της ίδιας της μαριχουάνας αύξησε την όρεξη των ασθενών αυτής της ομάδας και συνέβαλε στην αύξηση του σωματικού βάρους. Σε παλαιότερες εργασίες, η δροναβινόλη (συνθετικό ανάλογο της THC) συγκρίθηκε ως προς την αποτελεσματικότητα με την οξική μεγεστρόλη όσον αφορά την αύξηση του σωματικού βάρους σε ασθενείς με καχεξία από καρκίνο. Αποδείχθηκε ότι η μεγεστρόλη ξεπερνά τον ανταγωνιστή της σε αυτό το έργο. Μια άλλη κατεύθυνση εφαρμογής των κανναβινοειδών είναι η θεραπεία της ναυτίας και του εμέτου σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία για ογκολογικές παθήσεις. Η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την αντίδραση στον εμετό (area postrema) είναι πλούσια σε υποδοχείς CB1. Οι ίδιοι υποδοχείς υπάρχουν σε μεγάλο αριθμό στον πυρήνα της μονήρους οδού και στους πυρήνες του πνευμονογαστρικού νεύρου, οι οποίοι επίσης εμπλέκονται στις διαδικασίες της ναυτίας και του εμέτου. Η διέγερση των υποδοχέων κανναβινοειδών σε αυτές τις νευρικές δομές οδηγεί σε μείωση του αισθήματος ναυτίας και παύση του εμέτου. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα κανναβινοειδή αντιμετωπίζουν τη ναυτία και τον έμετο που προκαλούνται από τη χημειοθεραπεία καλύτερα από τα νευροληπτικά, αλλά εξακολουθούν να αποτελούν χειρότερη επιλογή από την ονδανσετρόνη. Συνήθως, τα κανναβινοειδή δεν αποτελούν φάρμακα πρώτης γραμμής και χρησιμοποιούνται όταν άλλες μέθοδοι θεραπείας είναι αναποτελεσματικές.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα κανναβινοειδή έχουν τη δυνατότητα να είναι αντικαρκινικά φάρμακα. Έχει συγκεντρωθεί μεγάλος αριθμός εργαστηριακών δεδομένων σχετικά με τη διέγερση των υποδοχέων κανναβινοειδών που οδηγεί στο θάνατο των καρκινικών κυττάρων. Παρόμοιες μελέτες έχουν διεξαχθεί για τον καρκίνο του μαστού, του προστάτη, του πνεύμονα και του παγκρέατος. Αυτοί οι τύποι όγκων είναι ευρέως διαδεδομένοι στον πληθυσμό και δίνουν υψηλά ποσοστά θνησιμότητας και οι υπάρχουσες μέθοδοι θεραπείας συχνά δεν δίνουν ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Εάν μπορέσουμε να βρούμε έναν τρόπο να διεγείρουμε τους υποδοχείς κανναβινοειδών των καρκινικών κυττάρων χωρίς να εμπλέκονται οι υποδοχείς του κεντρικού νευρικού συστήματος, τότε θα έχουμε στα χέρια μας ένα καλό φάρμακο για τη θεραπεία του καρκίνου. Εκτός από την εφαρμογή των κανναβινοειδών στη θεραπεία του καρκίνου και του AIDS, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τη σπαστικότητα καλύτερα από το εικονικό φάρμακο (αλλά η διαφορά δεν είναι πολύ μεγάλη). Επιπλέον, είναι αρκετά χρήσιμα κατά του νευροπαθητικού πόνου διαφόρων προελεύσεων, το οποίο είναι ένα ακόμη από τα οφέλη τους.
Ορισμένα φάρμακα που βασίζονται στα κανναβινοειδή .
- Nabiximol - σπρέι, που περιέχει μείγμα 2 κανναβινοειδών: THC και κανναβιδιόλη. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της σπαστικότητας και του πόνου ως σύμπτωμα της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Χρησιμοποιείται επίσης για τη θεραπεία του συνδρόμου πόνου σε ογκολογικές παθήσεις.
- Dronabinol - συνθετικό THC, το οποίο έχει αντιεμετική δράση και αυξάνει την όρεξη. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία αδυνατισμένων ασθενών με AIDS και ασθενών με ναυτία και έμετο κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας.
- Nabilon - φάρμακο, το οποίο βασιζόταν σε ένα κανναβινοειδές, δομικά παρόμοιο με την THC. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του εμετού και της ναυτίας που προκαλείται από τη χημειοθεραπεία.
Κατά τη μελέτη του εγκεφάλου ατόμων που έκαναν χρήση κάνναβης για μεγάλο χρονικό διάστημα (περισσότερο από ένα χρόνο καθημερινά ή τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα) με λειτουργική μαγνητική τομογραφία, παρουσιάστηκαν σημαντικές αλλαγές στις λειτουργικές συνδέσεις των εγκεφαλικών δομών που σχετίζονται με την "αυτογνωσία" και ορισμένους τύπους μνήμης, καθώς και λειτουργικές αλλαγές στις δομές του μέσου κροταφικού λοβού και του προμετωπιαίου φλοιού. Το Τμήμα Βιοϊατρικών και Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Lancaster έχει κάνει πολλή δουλειά για να μελετήσει την επίδραση της χρόνιας χρήσης κάνναβης σε ορισμένες μεταβολικές διαδικασίες του εγκεφάλου, τις λειτουργικές συνδέσεις του και τη μνήμη αναγνώρισης. Τα αποτελέσματα του πειράματος κατέδειξαν διαταραχή του εγκεφαλικού μεταβολισμού και μη φυσιολογικές λειτουργικές συνδέσεις με τα κυκλώματα φλοιού-θαλάμου-ιπποκάμπου που διέπουν τις διαδικασίες της απομνημόνευσης.
Ταυτόχρονα, αποκαλύφθηκε ανεπάρκεια της μνήμης αναγνώρισης χωρίς ενδείξεις μεταβολής των κινητικών ικανοτήτων και της αγχώδους συμπεριφοράς. Είναι το CB1-r στις συνάψεις που αναστέλλουν τη γλουταματεργική και GABAergic μετάδοση με μοντελοποίηση διαφόρων μορφών συναπτικής πλαστικότητας και νευρωνικών ταλαντώσεων που υποστηρίζουν διάφορες γνωστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της συμπεριφοράς και της μνήμης. Επίσης, υπήρξε διαταραχή των λειτουργικών συνδέσεων του υποκοιλιακού (η βάση του ιππόκαμπου). Αποτελεί μέρος της μνήμης αναγνώρισης και δέχεται άμεσες αξονικές συνδέσεις από άλλα μέρη του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τη μακροπρόθεσμη μνήμη. Οι αλλαγές στη λειτουργία του συστήματος σεροτονίνης επιβεβαιώνονται από τις τροποποιημένες λειτουργικές συνδέσεις του τμήματος του εγκεφάλου που ονομάζεται habenula, των πυρήνων ραφής με αλλαγή στην επαγωγή των επιπέδων σεροτονίνης στις συνάψεις και στην πυκνότητα των υποδοχέων σεροτονίνης. Όλα αυτά οδηγούν στην ανάπτυξη ανεπάρκειας της λειτουργίας της μνήμης. Ένα ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι κατά τη χρήση του ανταγωνιστή CB1r (AM-251), η αρνητική επίδραση των κανναβινοειδών στη μνήμη εξισορροπείται και σε υψηλές δόσεις κάνναβης και AM-251 δεν παρατηρείται έντονη μείωση της πρόσληψης γλυκόζης και της μιτοχονδριακής αναπνοής.
Ταυτόχρονα, αποκαλύφθηκε ανεπάρκεια της μνήμης αναγνώρισης χωρίς ενδείξεις μεταβολής των κινητικών ικανοτήτων και της αγχώδους συμπεριφοράς. Είναι το CB1-r στις συνάψεις που αναστέλλουν τη γλουταματεργική και GABAergic μετάδοση με μοντελοποίηση διαφόρων μορφών συναπτικής πλαστικότητας και νευρωνικών ταλαντώσεων που υποστηρίζουν διάφορες γνωστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της συμπεριφοράς και της μνήμης. Επίσης, υπήρξε διαταραχή των λειτουργικών συνδέσεων του υποκοιλιακού (η βάση του ιππόκαμπου). Αποτελεί μέρος της μνήμης αναγνώρισης και δέχεται άμεσες αξονικές συνδέσεις από άλλα μέρη του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τη μακροπρόθεσμη μνήμη. Οι αλλαγές στη λειτουργία του συστήματος σεροτονίνης επιβεβαιώνονται από τις τροποποιημένες λειτουργικές συνδέσεις του τμήματος του εγκεφάλου που ονομάζεται habenula, των πυρήνων ραφής με αλλαγή στην επαγωγή των επιπέδων σεροτονίνης στις συνάψεις και στην πυκνότητα των υποδοχέων σεροτονίνης. Όλα αυτά οδηγούν στην ανάπτυξη ανεπάρκειας της λειτουργίας της μνήμης. Ένα ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι κατά τη χρήση του ανταγωνιστή CB1r (AM-251), η αρνητική επίδραση των κανναβινοειδών στη μνήμη εξισορροπείται και σε υψηλές δόσεις κάνναβης και AM-251 δεν παρατηρείται έντονη μείωση της πρόσληψης γλυκόζης και της μιτοχονδριακής αναπνοής.
Έτσι, προτάθηκε ο καθορισμός μιας θεραπευτικής στρατηγικής για την αποκατάσταση των εμφανών ελλειμμάτων μνήμης, τη διόρθωση της γνωστικής εξασθένησης σε άτομα που κάνουν χρήση κάνναβης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Συνιστάται ο ακόλουθος αλγόριθμος θεραπευτικής διόρθωσης των γνωστικών διαταραχών:
- Μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα, πνευματική άσκηση και αλλαγή του "συνηθισμένου περιβάλλοντος": καθημερινή κολύμβηση, φυσιοθεραπεία, επιτραπέζια παιχνίδια (σκάκι κ.λπ.), αλλαγή χεριών κατά το βούρτσισμα των δοντιών, ανάγνωση δυνατά, εκμάθηση ξένων γλωσσών, τήρηση του κύκλου ύπνου-αφύπνισης.
- "Namenda" - 5 mg ημερησίως με τα γεύματα για δύο εβδομάδες, στη συνέχεια 5 mg μία φορά κάθε τρεις ημέρες για ενάμιση μήνα.
- "Tebokan" (EGb 761) - ένα δισκίο μία φορά την ημέρα για ένα μήνα (Σημείωση! Δεν έχει αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα).
- "Meldonium Olainfarm" - ένα δισκίο (250 mg) το πρωί, με τα γεύματα, για 1,5 μήνα.
- Πολυβιταμίνες - φυσικά.
- "Ακετυλο-L-καρνιτίνη" - 500 mg δύο φορές την ημέρα για 1,5 μήνα.
- "Nicerbium" ή "Sermion" - πορεία για 14 ημέρες.
Last edited by a moderator:
