Dextromethorfan (DXM) en tramadol
Dextromethorfan (DXM) is een medicijn dat voornamelijk wordt gebruikt als hoestonderdrukker in vrij verkrijgbare hoest- en verkoudheidsmedicijnen. Het maakt deel uit van de morfinan klasse van medicijnen, maar heeft verschillende effecten afhankelijk van de dosis en de context van het gebruik.
DXM en zijn primaire actieve metaboliet, dextrorfan, werken als antagonisten van de NMDA-receptor (N-methyl-D-aspartaat). De NMDA-receptor is een subtype van de glutamaatreceptor die betrokken is bij synaptische plasticiteit, leren en geheugen. Door deze receptor te blokkeren kan DXM dissociatieve effecten veroorzaken, die soms vergeleken worden met die van andere dissociatieve verdovingsmiddelen zoals ketamine of PCP.
DXM heeft ook serotonine heropname remmende eigenschappen. Dit betekent dat het het serotonineniveau verhoogt, een belangrijke neurotransmitter bij stemmingsregulatie, door de heropname ervan in neuronen te voorkomen. Door deze eigenschap kan DXM mogelijk het serotoninesyndroom veroorzaken.
Daarnaast werkt DXM als een agonist op sigma-1 receptoren, die betrokken zijn bij het moduleren van de afgifte van neurotransmitters en betrokken zijn bij de regulatie van stemming, cognitie en neuroprotectie. De rol van sigma-1 receptoren in de algemene effecten van DXM wordt nog onderzocht, maar kan bijdragen aan de dissociatieve en euforische eigenschappen.
Bij hogere doses kan DXM ook reageren met andere receptoren in de hersenen, waaronder nicotineacetylcholinereceptoren en opioïde receptoren, hoewel de affiniteit voor deze veel lager is. Deze interacties kunnen bijdragen aan sommige van de meer complexe effecten van de drug.
Tramadol is een synthetisch opioïde dat voornamelijk wordt gebruikt voor de behandeling van matige tot matig ernstige pijn. Het heeft een uniek werkingsmechanisme dat het onderscheidt van veel andere opioïden, omdat het niet alleen opioïde receptoren beïnvloedt, maar ook de neurotransmittersystemen in de hersenen.
Tramadol werkt als partiële agonist op de µ-opioïde receptor (mu-opioïde receptor). Deze receptoren maken deel uit van het endogene opioïde systeem, dat pijnperceptie, stemming en beloning moduleert. Door deze receptoren te activeren helpt tramadol het pijngevoel te verminderen.
Naast de opioïde activiteit remt tramadol de heropname van serotonine en noradrenaline. Deze neurotransmitters zijn betrokken bij stemmingsregulatie en de modulatie van pijn. Door hun niveaus in de synaptische spleet te verhogen, kan tramadol de afdalende remmende paden in het ruggenmerg versterken, waardoor pijnsignalen worden verminderd voordat ze de hersenen bereiken. Deze dubbele werking maakt tramadol in sommige opzichten vergelijkbaar met bepaalde antidepressiva, met name die van de SNRI-klasse (serotonine-norepinefrine heropnameremmers).
Tramadol wordt in de lever gemetaboliseerd door het enzym CYP2D6 in een actieve metaboliet genaamd O-desmethyltramadol (M1), die een veel sterkere affiniteit heeft voor de µ-opioïde receptor dan de oorspronkelijke verbinding. Deze metaboliet is primair verantwoordelijk voor de opioïde effecten van tramadol. De efficiëntie van deze omzetting kan echter variëren tussen individuen door genetische verschillen in het CYP2D6 enzym, wat leidt tot variabiliteit in de effectiviteit van het medicijn en het risico op bijwerkingen.
Het combineren van DXM en tramadol kan leiden tot aanzienlijke en mogelijk gevaarlijke effecten door de interactie van hun farmacologische mechanismen.
- Verhoogd risico op serotoninesyndroom. Zowel DXM als tramadol remmen de heropname van serotonine, wat leidt tot verhoogde niveaus van deze neurotransmitter in de hersenen. Wanneer ze samen worden ingenomen, kan dit het risico op het serotoninesyndroom, een mogelijk levensbedreigende aandoening, aanzienlijk verhogen. Symptomen zijn verwarring, agitatie, snelle hartslag, hoge bloeddruk, koorts, spierstijfheid, beven en in ernstige gevallen epileptische aanvallen, coma of de dood.
- Versterkte CNS Depressie. Beide geneesmiddelen kunnen het centrale zenuwstelsel (CZS) onderdrukken. Bij gelijktijdig gebruik neemt het risico op ernstige CNS-depressie toe, wat leidt tot ernstige slaperigheid, ademhalingsdepressie en mogelijk fatale overdosis. Dit is vooral zorgwekkend als een van beide drugs wordt gebruikt in hogere doses dan voorgeschreven of in combinatie met andere CNS-depressiva zoals alcohol of benzodiazepinen.
- Verlaagde drempel voor aanvallen. Van tramadol alleen is bekend dat het de aanvalsdrempel verlaagt, waardoor aanvallen waarschijnlijker worden, vooral bij mensen met een voorgeschiedenis van aanvallen. DXM kan dit effect versterken, waardoor het risico op convulsies verder toeneemt, vooral bij hogere doses.
- Maagdarmproblemen. Zowel DXM als tramadol kunnen gastro-intestinale bijwerkingen veroorzaken zoals misselijkheid, braken en constipatie. Het gecombineerde gebruik kan deze effecten verergeren, wat kan leiden tot ernstig ongemak of complicaties, vooral bij kwetsbare personen.
- Psychiatrische effecten. De combinatie kan ook leiden tot een verhoogd risico op psychiatrische stoornissen zoals angst, hallucinaties en in ernstige gevallen psychose, vooral door de dissociatieve eigenschappen van DXM bij hoge doses en de invloed van tramadol op de stemmingsregulatie.
Al met al raden we aan om deze combinatie onder alle omstandigheden te vermijden.
Last edited by a moderator: