Diep in de nacht in de Colombiaanse wildernis, na drie uur dronken praten over de nalatenschap van Albert Hoffman in de moderne drugswereld, verlaten Manuel en ik een kleine herberg in het onrustige stadje Corinto op een zeer gevaarlijke reis.
Vandaag was het stadsdag in Corinto, wat uitliep op een nacht van openbare dronkenschap. In de naburige straten zijn de landeigen cowboys, alias drugshandelaren, die, zoals gebruikelijk op zo'n nacht, willekeurige schietpartijen beginnen onderling en met de lokale "Indianen".
Al tientallen jaren wordt de oorlog tussen hen niet op leven maar op dood uitgevochten voor land en vrijheid. De oldtimers waarschuwden ons dat het niet veilig was om juist deze nacht naar buiten te gaan, maar een beetje dapper dankzij de suikerrietmaneschijn die we van de stamoudsten hadden gekregen, gingen we toch op weg - we moesten tenslotte een paar tientallen meters kruipen naar de dichtstbijzijnde winkel, waar het geliefde ijs wordt verkocht.
Vandaag was het stadsdag in Corinto, wat uitliep op een nacht van openbare dronkenschap. In de naburige straten zijn de landeigen cowboys, alias drugshandelaren, die, zoals gebruikelijk op zo'n nacht, willekeurige schietpartijen beginnen onderling en met de lokale "Indianen".
Al tientallen jaren wordt de oorlog tussen hen niet op leven maar op dood uitgevochten voor land en vrijheid. De oldtimers waarschuwden ons dat het niet veilig was om juist deze nacht naar buiten te gaan, maar een beetje dapper dankzij de suikerrietmaneschijn die we van de stamoudsten hadden gekregen, gingen we toch op weg - we moesten tenslotte een paar tientallen meters kruipen naar de dichtstbijzijnde winkel, waar het geliefde ijs wordt verkocht.
Iedereen heeft wel eens een moment in zijn leven waarop zijn favoriete traktatie kostbaarder wordt dan zijn leven, en vandaag had ik zo'n moment.
Een maand geleden gingen mijn collega van het BB team en ik naar Colombia voor een educatieve tour over drugsbeleid, die we speciaal organiseerden als onderdeel van het World Drug Policy Enlightenment Program. Onze gids was Manuel, die al 30 jaar in Colombia woont en zijn best deed om ons kennis te laten maken met alle interessante trends in het drugbeleid in het land.
Waarom kozen we Colombia? De Latijns-Amerikaanse regio werd bijzonder hard getroffen tijdens de "oorlog tegen drugs" die de Verenigde Staten eind jaren '60 uitriepen en die in landen als Mexico en Colombia veranderde van een Amerikaanse metafoor in een echt gemilitariseerd conflict met veel slachtoffers en verwoestende gevolgen.
Het was zijn taak om de reis en de thematische bijeenkomsten te organiseren en ik moet zeggen dat hij dat uitstekend deed. Mijn taak is nu om jullie te vertellen over mijn reis, want tot nu toe was ik nog in geen enkel Latijns-Amerikaans land geweest (vooral Colombia), noch had ik van iemand uit dit land gehoord, behalve van Pablo Escobar, voormalig president Cesar Gaviria en Gabriel Garcia Marquez (dankzij de beroemde tv-serie).
Een maand geleden gingen mijn collega van het BB team en ik naar Colombia voor een educatieve tour over drugsbeleid, die we speciaal organiseerden als onderdeel van het World Drug Policy Enlightenment Program. Onze gids was Manuel, die al 30 jaar in Colombia woont en zijn best deed om ons kennis te laten maken met alle interessante trends in het drugbeleid in het land.
Waarom kozen we Colombia? De Latijns-Amerikaanse regio werd bijzonder hard getroffen tijdens de "oorlog tegen drugs" die de Verenigde Staten eind jaren '60 uitriepen en die in landen als Mexico en Colombia veranderde van een Amerikaanse metafoor in een echt gemilitariseerd conflict met veel slachtoffers en verwoestende gevolgen.
Het was zijn taak om de reis en de thematische bijeenkomsten te organiseren en ik moet zeggen dat hij dat uitstekend deed. Mijn taak is nu om jullie te vertellen over mijn reis, want tot nu toe was ik nog in geen enkel Latijns-Amerikaans land geweest (vooral Colombia), noch had ik van iemand uit dit land gehoord, behalve van Pablo Escobar, voormalig president Cesar Gaviria en Gabriel Garcia Marquez (dankzij de beroemde tv-serie).
Onze eerste week brachten we door in Bogota. Het is een verbluffende, levendige en erg mooie stad met ongeveer 8 miljoen inwoners. We namen een Uber op het vliegveld, maar de taxichauffeur zette ons 15 minuten van huis af omdat alle wegen geblokkeerd waren vanwege een avondparade van fietsers in het centrum van de stad, waar we op de een of andere manier meteen een hekel aan hadden!
Aan de andere kant lukte het ons dankzij deze storing om de eerste avond met een stel Bogotianen te communiceren: google-maps werkte niet zonder mobiele verbinding, en we moesten onze weg vinden op de beproefde grootvaderlijke manier, door alle voorbijgangers lastig te vallen. Mijn eerste indrukken van Bogotá-1990 hielden hier niet op.
Bij de traag spelende fonteinen in het park zitten informelen met vlechten gitaar te spelen, op straat lopen punkers en veel soortgelijke jonge mensen met een intelligent uiterlijk en een onbewolkte postironische blik.
Aan de andere kant lukte het ons dankzij deze storing om de eerste avond met een stel Bogotianen te communiceren: google-maps werkte niet zonder mobiele verbinding, en we moesten onze weg vinden op de beproefde grootvaderlijke manier, door alle voorbijgangers lastig te vallen. Mijn eerste indrukken van Bogotá-1990 hielden hier niet op.
Bij de traag spelende fonteinen in het park zitten informelen met vlechten gitaar te spelen, op straat lopen punkers en veel soortgelijke jonge mensen met een intelligent uiterlijk en een onbewolkte postironische blik.
Uiteindelijk lukte het ons, zelfs met onze gebrekkige kennis van het Spaans, na ongeveer veertig minuten om de juiste ingang te vinden dankzij de vriendelijkheid van de hippies die we onderweg tegenkwamen. We kregen een prachtig appartement met een duizelingwekkend uitzicht over de stad, we hadden ons niets beters kunnen wensen.
De volgende dag bespraken we in een Macarena café de plannen met Manuel en gingen we naar onze eerste ontmoeting in Bogotá, met Fundacion Procrear. Deze organisatie werkt aan het verminderen van drugsgerelateerde schade en biedt verschillende diensten aan gemarginaliseerde mensen: daklozen, druggebruikers, sekswerkers, straatkinderen.
"Procrear" begon ongeveer twintig jaar geleden als een kraamafdeling voor vrouwen uit kwetsbare groepen en een van hun eerste projecten was een "Huis van Tederheid" voor moeders in noodsituaties.
We ontmoetten de directeur van de organisatie, Juan Carlos Celis, op het kantoor van zijn bedrijf, gelegen in een van de meest achtergestelde buurten van de stad, Santa Fe. Zulke buurten durven toeristen of goede bogotianen meestal niet in, maar gelukkig hadden wij goede begeleiders bij wie we nergens bang voor waren.
De volgende dag bespraken we in een Macarena café de plannen met Manuel en gingen we naar onze eerste ontmoeting in Bogotá, met Fundacion Procrear. Deze organisatie werkt aan het verminderen van drugsgerelateerde schade en biedt verschillende diensten aan gemarginaliseerde mensen: daklozen, druggebruikers, sekswerkers, straatkinderen.
"Procrear" begon ongeveer twintig jaar geleden als een kraamafdeling voor vrouwen uit kwetsbare groepen en een van hun eerste projecten was een "Huis van Tederheid" voor moeders in noodsituaties.
We ontmoetten de directeur van de organisatie, Juan Carlos Celis, op het kantoor van zijn bedrijf, gelegen in een van de meest achtergestelde buurten van de stad, Santa Fe. Zulke buurten durven toeristen of goede bogotianen meestal niet in, maar gelukkig hadden wij goede begeleiders bij wie we nergens bang voor waren.
Juan Carlos beschreef wat ze doen: in principe is het een traditionele reeks schadebeperkende en sociale hulpprogramma's, behalve dat injecterend drugsgebruik in Bogotá niet zo wijdverbreid is als in andere landen.
De populairste drugs in de Colombiaanse hoofdstad en andere steden in het land zijn basuco (zoiets als crack, maar niet helemaal - een goedkoop rookmengsel van cocaïne van lage kwaliteit, cocapasta en al het andere, van tabak tot gemalen bakstenen) en lijm.
Onder de drugsgebruikers zijn er veel daklozen en daarom is een van de activiteiten van Procrear om deze arme mensen te helpen en te voorzien van basisvoorzieningen (dagopvang, bijvoorbeeld), voedsel en kleding.
Dergelijke schadebeperkende programma's worden geïmplementeerd op basis van zogenaamde luistercentra (centros de escucha). Hun concept is gebaseerd op het volgende postulaat: de behoefte om gehoord, begrepen en geaccepteerd te worden met respect en zorg is een van de belangrijkste behoeften van mensen uit kwetsbare groepen.
De populairste drugs in de Colombiaanse hoofdstad en andere steden in het land zijn basuco (zoiets als crack, maar niet helemaal - een goedkoop rookmengsel van cocaïne van lage kwaliteit, cocapasta en al het andere, van tabak tot gemalen bakstenen) en lijm.
Onder de drugsgebruikers zijn er veel daklozen en daarom is een van de activiteiten van Procrear om deze arme mensen te helpen en te voorzien van basisvoorzieningen (dagopvang, bijvoorbeeld), voedsel en kleding.
Dergelijke schadebeperkende programma's worden geïmplementeerd op basis van zogenaamde luistercentra (centros de escucha). Hun concept is gebaseerd op het volgende postulaat: de behoefte om gehoord, begrepen en geaccepteerd te worden met respect en zorg is een van de belangrijkste behoeften van mensen uit kwetsbare groepen.
We namen afscheid van Juan Carlos in de ruimte waar lessen en feestjes worden gehouden voor dakloze kinderen en maakten een wandeling door de buurt met Laura, een maatschappelijk werkster. Laura glimlachte naar de sekswerkers die op de stoep stonden en vertelde dat ze vroeger zelf drag queen en prostituee was geweest, maar dat ze een rehabilitatieprogramma had doorlopen en nu sociaal werk als haar roeping beschouwt.
Overigens is prostitutie in Bogotá niet gelegaliseerd, maar gedecriminaliseerd: vrouwen kunnen een speciale vergunning krijgen van de lokale politie, waardoor ze intieme diensten mogen verlenen in de zogenaamde gedoogzones.
De volgende dag hadden we een ontmoeting met medewerkers van ATS (Assion Tecnica Social), een organisatie die zich bezighoudt met schadebeperking en andere aspecten van het probleem. Een van hun hoofdactiviteiten is belangenbehartiging: onderzoek en debat over nieuwe modellen voor drugbeleid. Een van de belangrijkste kwesties voor Colombia vandaag is het probleem van de regulering van het cocagebruik.
55 jaar verbod op coca en zijn derivaten hebben aangetoond dat dergelijke maatregelen totaal ontoereikend en contraproductief zijn.
Ze hebben geen enkel positief resultaat opgeleverd. Vandaag, 55 jaar na de ondertekening van de Enkelvoudige Conventie over Verdovende Middelen, zijn cocaïne en basuco jaar na jaar veel toegankelijker en goedkoper geworden.
Tegelijkertijd kunnen mensen die coca gebruiken geen adequate hulp krijgen vanwege hun gemarginaliseerde status en zijn boeren die al eeuwenlang coca verbouwen criminelen geworden: ze zijn vogelvrij verklaard en veroordeeld tot lange gevangenisstraffen.
Overigens is prostitutie in Bogotá niet gelegaliseerd, maar gedecriminaliseerd: vrouwen kunnen een speciale vergunning krijgen van de lokale politie, waardoor ze intieme diensten mogen verlenen in de zogenaamde gedoogzones.
De volgende dag hadden we een ontmoeting met medewerkers van ATS (Assion Tecnica Social), een organisatie die zich bezighoudt met schadebeperking en andere aspecten van het probleem. Een van hun hoofdactiviteiten is belangenbehartiging: onderzoek en debat over nieuwe modellen voor drugbeleid. Een van de belangrijkste kwesties voor Colombia vandaag is het probleem van de regulering van het cocagebruik.
55 jaar verbod op coca en zijn derivaten hebben aangetoond dat dergelijke maatregelen totaal ontoereikend en contraproductief zijn.
Ze hebben geen enkel positief resultaat opgeleverd. Vandaag, 55 jaar na de ondertekening van de Enkelvoudige Conventie over Verdovende Middelen, zijn cocaïne en basuco jaar na jaar veel toegankelijker en goedkoper geworden.
Tegelijkertijd kunnen mensen die coca gebruiken geen adequate hulp krijgen vanwege hun gemarginaliseerde status en zijn boeren die al eeuwenlang coca verbouwen criminelen geworden: ze zijn vogelvrij verklaard en veroordeeld tot lange gevangenisstraffen.
Vorig jaar ontving de Colombiaanse president Juan Manuel Santos de Nobelprijs voor de Vrede voor het besluit van de regering om de FARC eindelijk te ontbinden en het vredesproces te starten.
De activiteiten van deze en andere linkse groeperingen waren ook verbonden met de drugshandel, een van hun belangrijkste bronnen van inkomsten. In gebieden onder controle van de FARC inden ze bijvoorbeeld een "revolutionaire belasting" van cocatelers om hun organisatie te financieren.
Een belangrijk onderdeel van het vredesproces is het zoeken naar alternatieven voor de oorlog tegen drugs en nieuwe benaderingen op dit gebied, en ATS doet actief onderzoek naar mogelijke modellen voor het reguleren van medisch en recreatief cocagebruik.
Een ander deel van hun werk is wat wereldwijd bekend staat als "pillentesten"- het testen van stoffen die op feestjes en voor recreatieve doeleinden worden gegooid. ATS heeft een mobiel laboratorium waarmee verschillende drugs kwalitatief getest kunnen worden.
Dit soort analyse vertelt je niet hoeveel van deze of gene stof er in de wieltjes of het poeder zit, maar je weet tenminste of je "ecstasy" MDMA bevat of dat je een cafeïnepil hebt gekocht.
De activiteiten van deze en andere linkse groeperingen waren ook verbonden met de drugshandel, een van hun belangrijkste bronnen van inkomsten. In gebieden onder controle van de FARC inden ze bijvoorbeeld een "revolutionaire belasting" van cocatelers om hun organisatie te financieren.
Een belangrijk onderdeel van het vredesproces is het zoeken naar alternatieven voor de oorlog tegen drugs en nieuwe benaderingen op dit gebied, en ATS doet actief onderzoek naar mogelijke modellen voor het reguleren van medisch en recreatief cocagebruik.
Een ander deel van hun werk is wat wereldwijd bekend staat als "pillentesten"- het testen van stoffen die op feestjes en voor recreatieve doeleinden worden gegooid. ATS heeft een mobiel laboratorium waarmee verschillende drugs kwalitatief getest kunnen worden.
Dit soort analyse vertelt je niet hoeveel van deze of gene stof er in de wieltjes of het poeder zit, maar je weet tenminste of je "ecstasy" MDMA bevat of dat je een cafeïnepil hebt gekocht.
Op dit gebied is Bogotá "technologisch geavanceerder" dan veel Europese landen, omdat het testen van pillen direct op het evenement kan worden gedaan, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Nederland, waar je vooraf je stafylokokken moet controleren.
ATS implementeert ook een aantal schadebeperkende projecten met betrekking tot injecterend drugsgebruik. Het was nieuw voor mij dat er in Colombia niet alleen coca en cannabis wordt geproduceerd, maar ook opiumpapaver, waarmee zeer goedkope heroïne wordt gemaakt voor 4 dollar per gram.
Het ATS-project werkt niet alleen in Bogotá maar ook in verschillende andere steden in Colombia en wordt gefinancierd door zowel buitenlandse fondsen als door de nationale en lokale overheden.
's Avonds gaan we met de ATS-jongens straatwerk doen, dat elke dag op verschillende plaatsen in de stad wordt uitgevoerd. De eerste halte is een van de centrale pleinen van Bogotá, waar de medewerkers van de organisatie een grote mobiele tent opzetten waar je schone spuiten, condooms en hiv-sneltesten kunt krijgen. Hier werden we omringd door de goedhartige heroïnepunks van Bogotá, die iedereen zo hard lieten lachen met hun streken.
De volgende ochtend stapten we in de bus en reisden we van Cali naar Medellín, dat om voor de hand liggende historische redenen een van de beroemdste steden van Colombia is: het was de thuisbasis van het kartel onder leiding van Pablo Escobar.
ATS implementeert ook een aantal schadebeperkende projecten met betrekking tot injecterend drugsgebruik. Het was nieuw voor mij dat er in Colombia niet alleen coca en cannabis wordt geproduceerd, maar ook opiumpapaver, waarmee zeer goedkope heroïne wordt gemaakt voor 4 dollar per gram.
Het ATS-project werkt niet alleen in Bogotá maar ook in verschillende andere steden in Colombia en wordt gefinancierd door zowel buitenlandse fondsen als door de nationale en lokale overheden.
's Avonds gaan we met de ATS-jongens straatwerk doen, dat elke dag op verschillende plaatsen in de stad wordt uitgevoerd. De eerste halte is een van de centrale pleinen van Bogotá, waar de medewerkers van de organisatie een grote mobiele tent opzetten waar je schone spuiten, condooms en hiv-sneltesten kunt krijgen. Hier werden we omringd door de goedhartige heroïnepunks van Bogotá, die iedereen zo hard lieten lachen met hun streken.
De volgende ochtend stapten we in de bus en reisden we van Cali naar Medellín, dat om voor de hand liggende historische redenen een van de beroemdste steden van Colombia is: het was de thuisbasis van het kartel onder leiding van Pablo Escobar.
Het Medellín van vandaag lijkt in niets op de wilde mensenjungle die we te zien kregen in de tv-serie "Narco". Het stadscentrum geeft de indruk van een soort toeristisch paradijs, met een hoge concentratie bars, clubs, restaurants en culturele attracties.
Over "Narco" gesproken: de houding van Colombianen tegenover deze educatieve serie is sterk negatief en wordt het eenvoudigst uitgedrukt door de formule "We hebben het niet gezien, maar we veroordelen het!"
Volgens de algemene opinie zetten de makers van de film Colombia in een extreem ongunstig daglicht: het cocaïneprobleem wordt op de voorgrond geplaatst en dit is het stereotype waar Colombianen het liefst vanaf zouden willen.
Ook is de serie te schematisch en wordt de relatie tussen de staat, de drugsmaffia en andere groepen vereenvoudigd. Persoonlijk hou ik van "Narco" (ondanks het erg grove schematisme en enkele duidelijke vooroordelen: alle linksen, in het bijzonder M19, worden bijvoorbeeld afgeschilderd als absolute idioten en eenhoornjagers), maar het is mogelijk om Colombianen te begrijpen en hun verlangen om af te stappen van het cocaïnestigma.
Over "Narco" gesproken: de houding van Colombianen tegenover deze educatieve serie is sterk negatief en wordt het eenvoudigst uitgedrukt door de formule "We hebben het niet gezien, maar we veroordelen het!"
Volgens de algemene opinie zetten de makers van de film Colombia in een extreem ongunstig daglicht: het cocaïneprobleem wordt op de voorgrond geplaatst en dit is het stereotype waar Colombianen het liefst vanaf zouden willen.
Ook is de serie te schematisch en wordt de relatie tussen de staat, de drugsmaffia en andere groepen vereenvoudigd. Persoonlijk hou ik van "Narco" (ondanks het erg grove schematisme en enkele duidelijke vooroordelen: alle linksen, in het bijzonder M19, worden bijvoorbeeld afgeschilderd als absolute idioten en eenhoornjagers), maar het is mogelijk om Colombianen te begrijpen en hun verlangen om af te stappen van het cocaïnestigma.
In Medellin besloten we onszelf niet lastig te vallen met vergaderingen, omdat we tegen die tijd al wild moe waren, en we wandelden gewoon veel door de fabelachtig mooie stad: we reden met de kabelbaan, namen een tatoeage met de geotag van Medellin en dronken taartige tempranillo in een te gezellig avondrestaurant.
De volgende ochtend ontbeten we eggs benedict in een megahipster café en gingen we naar het Red Feminista Antimilitarista Vrouwencentrum, waar we veel leerden over de feministische beweging in Colombia.
Marta Restrepo, hoofd van het centrum, beschreef hoe er gewerkt wordt aan het mobiliseren van vrouwen voor bescherming tegen geweld en voor economische empowerment. Zo beginnen cocaleras (vrouwelijke boeren die betrokken zijn bij de cocaproductie) zich nu te verenigen om te vechten voor hun economische rechten.
Ze liet ons ook een gruwelijke kaart zien die het centrum had gemaakt van de resultaten van een onderzoek naar de moorden op vrouwen in Medellín in 2016.
Het bleek dat er nog steeds veel van deze misdaden plaatsvinden: vooral sekswerkers, vrouwen die betrokken zijn bij drugshandel en familieleden van drugshandelaren worden vermoord.
De volgende ochtend ontbeten we eggs benedict in een megahipster café en gingen we naar het Red Feminista Antimilitarista Vrouwencentrum, waar we veel leerden over de feministische beweging in Colombia.
Marta Restrepo, hoofd van het centrum, beschreef hoe er gewerkt wordt aan het mobiliseren van vrouwen voor bescherming tegen geweld en voor economische empowerment. Zo beginnen cocaleras (vrouwelijke boeren die betrokken zijn bij de cocaproductie) zich nu te verenigen om te vechten voor hun economische rechten.
Ze liet ons ook een gruwelijke kaart zien die het centrum had gemaakt van de resultaten van een onderzoek naar de moorden op vrouwen in Medellín in 2016.
Het bleek dat er nog steeds veel van deze misdaden plaatsvinden: vooral sekswerkers, vrouwen die betrokken zijn bij drugshandel en familieleden van drugshandelaren worden vermoord.
Vanuit het prachtige Medellín vlogen we terug naar Bogotá en brachten daar nog een dag door met het drinken van limonade met coca, rondhangen in de stad en ons mentaal voorbereiden op onze vlucht naar huis.
Onze reis was erg informatief en we waren ervan overtuigd dat het tempo en de diepgang van de hervormingen van het drugbeleid in Colombia inderdaad de afgunst heeft van elk ander land ter wereld.
Het is zeer te hopen dat aan al deze goede inspanningen de komende jaren geen einde komt door de herverkiezing van de president en de komende verkiezingen in de Verenigde Staten.
Als je besluit als toerist naar Colombia te gaan, ben ik bij voorbaat heel erg jaloers op je! Gazeker naar het planetarium en het Goudmuseum voor mij, waar we nooit zijn geweest door de overvloed aan interessante ontmoetingen en avonturen.
Onze reis was erg informatief en we waren ervan overtuigd dat het tempo en de diepgang van de hervormingen van het drugbeleid in Colombia inderdaad de afgunst heeft van elk ander land ter wereld.
Het is zeer te hopen dat aan al deze goede inspanningen de komende jaren geen einde komt door de herverkiezing van de president en de komende verkiezingen in de Verenigde Staten.
Als je besluit als toerist naar Colombia te gaan, ben ik bij voorbaat heel erg jaloers op je! Gazeker naar het planetarium en het Goudmuseum voor mij, waar we nooit zijn geweest door de overvloed aan interessante ontmoetingen en avonturen.
